Zagrożenie suszą
2011-06-16

Od 1 kwietnia do 31 maja 2011 roku, System Monitoringu Suszy Rolniczej odnotował zagrożenie wystąpienia suszy rolniczej w 812 gminach Polski (26,5% gmin) skupionych w 10 województwach.

Susza w Polsce w ostatnich latach występuje coraz częściej, zwłaszcza po 1992 roku do chwili obecnej. Jest bardzo ważnym problemem gospodarczym dla całego kraju z powodu dużych strat: plonów, przychodów rolnika, wzrostu cen artykułów żywnościowych. Większa częstotliwość susz jest niewątpliwie wynikiem obserwowanych w ostatnich latach zmian klimatycznych. Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, są na większości obszarów Polski ujemne. Wystąpienie krytycznej wartości KBW oznacza przeciętny spadek plonów na poziomie gminy o 20% w danym roku w stosunku do wartości średnich wieloletnich w Polsce. Podatność gleby na suszę w systemie monitoringu uwzględniona jest poprzez skład granulometryczny wyrażony w kategoriach agronomicznych.

Susza występuje wśród zbóż ozimych i jarych, krzewów owocowych, truskawek oraz drzew owocowych uprawianych na glebach:
I kategorii (bardzo lekkich), grupa granulometryczna: piasek luźny, piasek luźny pylasty, piasek słabo gliniasty, piasek słabo gliniasty pylasty,
II kategorii (lekkich), grupa granulometryczna: piasek gliniasty lekki, piasek gliniasty lekki pylasty, piasek gliniasty mocny, piasek gliniasty mocny pylasty.

Najniższe wartości KBW występują w woj. wielkopolskim i lubuskim. Prawie na całym obszarze obu województw wartości KBW wahają się od -160 do -199 mm. Poza granicami tego obszaru w kierunku północnym, wschodnim oraz południowym wartości KBW stale wzrastają osiągając wartości od -99 do -90 mm w województwach: zachodniopomorskim (tylko na wybrzeżu). warmińsko-mazurskim, podlaskim, mazowieckim (we wschodniej części), świętokrzyskim, śląskim, opolskim oraz dolnośląskim.
Duży deficyt wody występuje również we południowo wschodniej części województwa lubelskiego od -120 do -149 mm.
Jedynie na południu kraju wartości KBW były większe niż -50 mm.
Kwiecień w tym roku był bardzo ciepły. Najwyższa temperatura powietrza wystąpiła na Pojezierzu Wielkopolsko-Kujawskim osiągając 11-12oC a na Pojezierzu Lubuskim nawet ponad 12oC, na pozostałych obszarach kraju temperatura powietrza również była wysoka od 9 do 11oC. Jedynie we wschodniej części Pobrzeża Zachodniopomorskiego oraz w okolicach Suwałk temperatura była nieco niższa i wynosiła 7-9oC, ale i tak była wyższa od średniej wieloletniej (z trzydziestolecia 1971-2000) od 1 do 2oC. We wschodniej części Polski temperatura kwietnia była wyższa od średniej wieloletniej o 2-3oC, a w zachodniej części o 3-4oC.
Tegoroczny kwiecień pod względem opadów atmosferycznych był bardzo zróżnicowany. Bardzo niskie opady, poniżej 30 mm wystąpiły w Polsce zachodniej, co stanowiło 50% poniżej normy wieloletniej. Przy czym w północno-zachodniej i zachodniej części kraju opady wynosiły od 10 do 20 mm, a nawet poniżej 10 mm (w Wielkopolsce) co stanowiło ok. 20% normy dla tego regionu. Na wschodzie i południu kraju opady były wyższe, wynosiły 40-60 mm (ok. 100% normy). Najwyższe opady ponad 100 mm wystąpiły na Pogórzu Śląskim, w Beskidach: Śląskim i Żywieckim osiągając 150% - 160% normy.
Temperatura powietrza w maju była bardzo zróżnicowana. Na początku miesiąca prawie w całym kraju wystąpiły przymrozki (2-6 maj), szczególnie ostre w Wielkopolsce i na Kujawach (ze spadkiem temperatury nawet do minus 7oC). Natomiast druga połowa, a zwłaszcza ostatnia dekada miesiąca była bardzo ciepła. Najwyższa temperatura wystąpiła (podobnie jak w kwietniu) na Pojezierzu Lubuskim oraz w Wielkopolsce (14-15oC), a najniższa na Pobrzeżu Gdańskim (11-12oC), w pozostałej części Polski (12-14oC).
W maju, podobnie jak w kwietniu, najniższe opady wystąpiły w Wielkopolsce i na Kujawach (poniżej 30 mm), co stanowiło 60% normy wieloletniej. Nieco większe ale również niskie opady wystąpiły we wschodniej części Pobrzeża Zachodniopomorskiego oraz Pomorskiego a także w południowowschodniej Lubelszczyźnie (30-40 mm, 60-70% normy). Najwyższe opady, podobnie jak w kwietniu, wystąpiły na Pogórzu Śląskim, w Beskidach: Śląskim i Żywieckim (80-120 mm, ok. 100% normy). W pozostałej części Polski opady wynosiły od 40 do 80 mm.
Szczegółowe informacje można znaleźć na http://www.susza.iung.pulawy.pl