Jarmuż: odżywczy i łatwy w uprawie
2010-09-17

W Polsce jarmuż jest gatunkiem stosunkowo mało popularnym, uprawianym głównie dla potrzeb przemysłu zamrażalniczego. W krajach Europy Zachodniej bardzo popularny w postaci gotowanej, jak również jako dodatek do surówek. Doskonały do dekoracji potraw i wszelkiego rodzaju stoisk i wystaw warzywnych. Oferowane na rynku odmiany, zarówno o zielonych, jak i fioletowych liściach, dają możliwość osiągania doskonałych plonów.

Od kilkunastu lat warzywo to przeżywa swoisty renesans popularności. Genetycznie jarmuż spokrewniony jest bardzo blisko z kapustą. Nawet mięsistość jego fryzowanych liści, przypomina wyraźnie to warzywo. Popularność jarmużu wytłumaczyć można niezwykłą łatwością uprawy. Rośnie na każdej wilgotnej glebie. Nie ma też żadnych żerujących na nim szkodników. Rośnie też bardzo szybko: od siewu do zbioru wystarczy zaledwie pięćdziesiąt dni. Przy uprawie należy jedynie pamiętać, że ma ono bardzo płytki system korzeniowy. W związku z tym odchwaszczając ziemię motyką wokół każdego pędu należy zachować dużą ostrożność.

Jarmuż to warzywo odżywcze i bogate w witaminy. Zawiera w sobie dużo żelaza i wapnia.
Najważniejsze składniki pokarmowe (/100 gram jarmużu):
Kalorie: 52 Kcal
Węglowodany: 7,8 g
Witaminy (/100 gram jarmużu):
A1: 14344 j.m. ,B1: 0,1 mg, B2: 0,26 mg, C: 103,7 mg, E: 2,5 mg
Minerały (mg/100 gram jarmużu):
Wapń 246, Fosfor: 60,. Żelazo: 4,0, Magnez: 24.

Uprawa

Jarmuż lubi słoneczne stanowisko, chociaż dość dobrze znosi zacienienie; gleba powinna być zasobna w składniki pokarmowe (nawieziona jesienią poprzedniego roku nawozem organicznym; jarmuż należy do roślin o średnich zapotrzebowaniach pokarmowych), średnio ciężka do ciężkiej, odczyn obojętny lub lekko zasadowy.

Jarmuż wysiewa się bezpośrednio na zagony od maja do połowy lipca lub od maja do końca czerwca stopniowo go później rozsadzając (gdy rozsada ma 4-5 liści - po około 5-6 tygodniach) tam, gdzie na zagonach pojawia się wolne miejsce, od czerwca do początku sierpnia. Dobrze przed sadzeniem użyć kompostu lub niewielkiej ilości innego nawozu organicznego.
Odrobina wapna dodana przed sadzeniem roślin do dołków zmniejsza ryzyko wystąpienia kiły kapusty, podobne działanie ma popiół drzewny. Mączka skalna rozsiewana w suche dni zmniejsza występowanie mszyc. Dobrym rozwiązaniem przy uprawie kapustnych są pojedyncze rośliny pomidora i/lub selera między nimi, zniechęcające bielinka kapustnika. Jarmuż może być sadzony po wczesnych ziemniakach lub roślinach strączkowych, oprócz tego do uprawy współrzędnej można zastosować: groch, pory, sałaty, szpinak, buraki czerwone oraz różne zioła dla poprawy aromatu, zwłaszcza rumianek, kolendrę czy kminek. Nie należy stosować natomiast gorczycy jako nawozu zielonego. Na to samo miejsce powinien wrócić nie wcześniej niż po czterech latach.

Jarmuż jest dość odporny na przymrozki, podobnie jak brukselka potrzebuje kilkustopniowego mrozu dla polepszenia smaku. Do stołu podawać go można zarówno na surowo w formie sałatki, jak również ugotowany i posiekany jak szpinak. W smaku przypomina coś pośredniego pomiędzy kapustą a kalafiorem. Zbierać go można na dwa sposoby. Jeden to stopniowe urywanie liści od dołu i używanie ich do sporządzania sałatek. Większość ogrodników ścina jednak całe warzywo po czterdziestu dniach od wysiania i gotuje drobno posiekane liście. Smak jarmużu poprawia się wyraźnie po pierwszym przymrozku. Jest on wtedy nieco słodszy. Nie za bardzo lubi on natomiast upały. Dlatego sieje się go przeważnie dopiero w środku lata. Wówczas warzywo dojrzewa dopiero w drugiej połowie jesieni. Ze względu na dużą odporność na zimno, już nawet w nieco tylko cieplejszym klimacie, jarmuż uprawiać można praktycznie przez cały rok.